درمان زردی نوزاد

درمان زردی نوزاد یکی از مشکلات شایع در دوران نوزادی است که اکثر والدین به دنبال راه‌حل‌هایی برای رفع آن هستند. زردی نوزاد به دلیل افزایش بیش از حد غلظت بیلی روبین در خون رخ می‌دهد. به احتمال خیلی زیاد، اکثر شما اطلاعات زیادی در رابطه با بیلی روبین و زردی نوزاد دارید. ما به شما این اطمینان را می‌دهیم که با خواندن این مقاله، اطلاعات بیشتری درمورد درمان زردی نوزاد به دست خواهید آورد. لطفا ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید.

برای اجاره دستگاه زردی نوزاد در تهران می‌توانید با متخصصان و کارشناسان ما در تهران زردی با شما تماس 09301010095 تماس حاصل فرمایید.

علائم زردی نوزاد

زردی نوزاد (neonatal jaundice) معمولا یک بیماری بی‌خطر و رایج در بین نوزادان تازه متولد شده است و موجب زرد شدن پوست و سفیده‌ی چشم‌ها می‌شود. نوزاد مبتلا به زردی رنگ پوست او کمی به زرد متمایل می‌شود. اغلب زردی پوست از سر و صورت او شروع شده و سپس به قفسه سینه و شکم سرایت می‌کند. از دیگر نشانه‌های زردی در بدن نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خواب آلود بودن نوزاد
• زردی در درون دهان
• بی اشتها بودن
• زردی کف پاها
• زردی کف دست‌ها
• ادرار زرد تیره (در نوزاد تازه متولد شده باید بی رنگ باشد)
• مدفوع کم رنگ (در نوزاد تازه متولد شده باید زرد یا نارنجی باشد)

زردی نوزاد به خودی خود یک بیماری نبوده چرا که اندام کبد در نوزادان تازه متولد شده، نارس است و توانایی متابولیزه کردن بیلی روبین اضافی را که ناشی از تجزیه‌ی گلبول‌های قرمز خون می‌باشد، ندارد. پس از چند روز، کبد نوزاد به مرور زمان تکامل یافته و توانایی لازم برای دفع مقدار بیلی روبین اضافی از بدن فراهم خواهد شد.

 

پیشنهاد می‌کنم این مقاله را مطالعه کنید: نقش بیلی روبین در زردی نوزاد

 

علل بروز زردی نوزاد

زردی نوزاد انواع مختلف دارد که هر کدام بنا به دلایل متفاوتی ایجاد می‌‎شود. زردی ممکن است به یکی از شکل‌های زیر در نوزادان بروز کند:

• زردی فیزیولوژیک یا طبیعی
• زردی پاتولوژیک
• زردی ناشی از شیر مادر

زردی فیزیولوژیک یا طبیعی

زردی فیزیولوژیک با طبیعی می‌تواند ناشی از ناتوانی کبد در دفع بیلی روبین، ناشی از نقص شیردهی و یا نارس بودن نوزاد باشد. در این قسمت می‌خواهیم هر کدام از موارد بالا را بررسی کرده و به آن بپردازیم.

زردی ناشی از ناتوانی کبد در دفع بیلی روبین

دلیل اصلی زردی نوزاد ازدیاد غلظت بیلی روبین در خون است که به آن هیپربیلی روبینمی (Hyperbilirubinemia) گفته می‌شود. بیلی روبین که یک ترکیب زرد رنگ است؛ به دلیل پاره شدن گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. این ماده از طریق جریان خون به کبد می‌رسد و در آن‌جا به ترکیبی تبدیل می‌شود که از طریق صفرا به دستگاه گوارش رفته و در نهایت دفع می‌شود.

در نوزادان به دلیل تولید بیش‌تر و تجزیه‌ی سریع‌تر گلبول‌های قرمز خون در چند روز ابتدایی پس از تولد، نسبت به بزرگسالان غلظت بیلی روبین بیش‌تری در خون آن‌ها وجود دارد. اما اغلب به دلیل کبد نارس  در آن‌ها، این فرآیند به خوبی انجام نمی‌شود. بنابراین افزایش بیلی روبین تجمع یافته در خون، به شکل علائم زردی نوزادی نمایان می‌شود.

زردی ناشی از نقص شیردهی

زردی ناشی از نقص شیردهی به دلیل ناکافی بودن شیر مادر به وجود آمده و عدم تامین مناسب نوزاد به لحاظ تغذیه می‌باشد. اصولا علائم این نوع زردی از چند هفته تا چند ماه ادامه دارد. در صورتی که میزان زردی نوزاد زیاد باشد، لازم است تغذیه‌ی نوزاد از طریق شیر خشک تا زمان کاهش علائم زردی انجام شود.

زردی ناشی از نارس بودن نوزاد

اگر مدت زمانی که نوزاد درون رحم مادر است کمتر از 37 هفته و یا نوزاد با وزن کم‌تر از 2 کیلو و 500 گرم به دنیا آمده باشد؛ نوزاد نارس نامیده می‌شود. اغلب علائم زردی در این نوزادان در 24 ساعت ابتدایی تولد بروز می‌کند. تحقیقات نشان داده از هر 10 نوزاد نارس، 8 نوزاد به زردی مبتلا می‌شوند.

زردی پاتولوژیک

گاهی اوقات زردی نشانه‌ای از بروز یک بیماری است که در این شرایط آن را زردی پاتولوژیک می‌نامند. دلایل زردی پاتولوژیک عبارتند از:

• کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدیسم) یا عدم ترشح کافی هورمون تیروئید
• ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد
• بیماری فاکتور رزوس (Rhesus factor disease)
• عفونت مجاری ادراری
• سندرم کریگلر – نجار(Crigler – Najjar)
• انسداد یا مشکل در مجاری صفراوی و کیسه صفرا
• نقص آنزیمی وراثتی به نام نقض گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز (G6PD)

زردی ناشی از شیر مادر

به زردی ناشی از شیر مادر Breast milk jaundice می‌گویند. در این نوع از زردی در ترکیب شیر مادر، ماده‌ای یافت شده که توانایی کبد را برای تغییر شکل و دفع بیلی روبین کاهش می‌دهد. بنابراین با ورود این ماده از طریق شیر او به خون نوزاد، علائم زردی رخ می‌دهد. این زردی مدت زمان زیادی برای درمان نیاز دارد و درمان آن اصولا بین 3 تا 12 هفته طول می‌کشد.

 

پیشنهاد می‌کنم این مطلب را مطالعه کنید: علل بروز زردی نوزاد و انواع مختلف آن

 

راه‌های تشخیص زردی نوزاد

تشخیص زردی نوزاد با دستگاه بیلی روبین متر

دستگاه بيلی روبين متر پوستی يک وسيله الکترونی است و اندازه گیری آن بر اساس تابش دو طول موج مختلف و ميزان جذب بیلی روبين در اين طول موج‌ها و ارتباط آن با غلظت بیلی روبين استوار است. با استفاده از دستگاه می‌توان به سرعت میزان بیلی‌ روبین پوست نوزاد را اندازه گرفت. این دستگاه با روشی غیر تهاجمی به پوست نوزاد می‌تابد و سطح بازتاب یا جذب نور توسط پوست را تحلیل می‌کند. تطابق بین میزان بیلی‌ روبین پوستی و بیلی‌ روبین سرمی بسیار نزدیک است. از مزایای این دستگاه می‌توان به استفاده شخصی در منزل اشاره  کرد.

تشخیص زردی نوزاد با آزمایش خون

آزمایش خون، یکی دیگر از روش‌های تشخیص زردی نوزاد است. در این روش از پاشنه‌‌ی نوزاد با یک سوزن نمونه‌ی خون دریافت کرده و غلظت بیلی روبین در خون اندازه گیری می‌شود. معمولا این آزمایش تنها در موارد ضروری مثل ظاهر شدن علائم زردی در 24 ساعت پس از تولد انجام می‌شود. نتیجه‌ی آزمایش بیلی‌ روبین نوزاد بسته به وضعیت نوزاد و شرایط مختلفی مانند سن حاملگی، وزن هنگام تولد، سن نوزاد و  غیره متفاوت است؛ بنابراین تفسیر آن توسط پزشک باید انجام شود.

تشخیص زردی نوزاد با استفاده از بیلی لاین

استفاده از بیلی لاین برای تشخیص زردی نوزادان ۳ تا ۶۰ روزه بسیار ساده و موثر است. این دستگاه به والدین این امکان را می‌دهد تا به صورت خانگی و بدون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی و خون‌گیری از نوزاد، شدت زردی نوزاد را نظارت کرده و در صورت نیاز به درمان زودتر اقدام کنند. نصب و استفاده از بیلی لاین بسیار ساده است و توسط والدین به راحتی قابل انجام است. با قرار دادن دستگاه روی بینی نوزاد و تطبیق رنگ پوست با نوارهای رنگی دستگاه، می‌توان میزان زردی نوزاد را اندازه‌ گیری کرد. در نهایت از جدولی که روی بیلی لاین نمایش داده شده، می‌توان میزان دقیق زردی نوزاد را به دست آورد.

راه های درمان زردی نوزاد

علائم زردی نوزاد معمولا 2 تا 3 روز پس از تولد ایجاد شده و حتی اگر اقدام درمانی خاصی برای آن صورت نگیرد، معمولا  با تکامل کبد و رسیدن نوزاد به سن 2 هفتگی، بدون نیاز به درمان درمان دارویی برطرف می‌شود. با این حال می‌توان با مشورت پزشک یکی از روش های درمانی زیر را اتخاذ کرد:

نور درمانی یا فتوتراپی برای درمان زردی نوزاد

در این روش نوزاد زیر یک لامپ مخصوص در دستگاه زردی نوزاد قرار گرفته که نوری از طیف سبز و آبی را ساطع می‌کند. این نورموجب تولید بیلی روبین محلول در آب شده که از طریق ادرار یا مدفوع نوزاد خارج می‌شود. در طول درمان نوزاد برهنه است و فقط از پوشک و چشم بند محافظ استفاده می‌کند. فتوتراپی در خانه یا بیمارستان با توجه به شرایط نوزاد و شدت زردی انجام می‌شود.

لازم به ذکر است که برای اجاره‌ی دستگاه زردی نوزاد در تهران می‌توانید با شماره تماس 09351010095 تماس حاصل نموده و اطلاعات بیشتر را از کارشناسان دریافت کنید.

لامپ فلورسنت برای درمان زردی نوزاد

این روش یکی از روش‌های متداول برای درمان زردی نوزاد بوده و بسیار کم خطر می‌باشد. طول موج لامپ‌های فلورسنت 480 متر است و با لامپ‌های معمولی متفاوت می‌باشد. لازم به ذکر است استفاده از هر نوع لامپ دیگری غیر از لامپ‌های مذکور، موجب بروز حساسیت یا سوختگی در نوزاد خواهد شد.

درمان زردی نوزاد با استفاده از نور خورشید

یکی از روش‌های خانگی در درمان زردی، قرار دادن نوزاد در برابر نور خورشید است. اگر چند دقیقه در روز نوزاد را برهنه در مقابل نور خورشید یا پشت پنجره قرار دهید؛ این امر به حل شدن بیلی روبین در پوست و دفع آن کمک می‌کند. بهتر است این روش با مشورت پزشک و در ساعات ابتدایی و یا انتهایی روز انجام شود.

درمان زردی نوزاد با استفاده از دارو

در این روش ممکن است پزشک دارویی به نام بیلی ناستر تجویز کند که حاوی ترنجبین و شیرخشت است. این دارو به کاهش سطح بیلی روبین در بدن کمک کرده و می‌تواند به عنوان گزینه‌ی مکمل در کنار فتوتراپی مورد استفاده قرار بگیرد.

درمان زردی نوزاد با استفاده از تعویض خون

معمولا روش تعویض خون در شرایط وخیم به دلیل تاخیر در تشخیص یا درمان  زردی نوزاد استفاده می‌شود.

درمان زردی نوزاد با طب سنتی

در برخی موارد برای درمان زردی نوزاد از طب سنتی استفاده می‌شود؛ که در بخش تغذیه‌ی مادر برای درمان زردی نوزاد و استفاده عرقیات گیاهی در مورد آن صحبت خواهد شد.

درمان زردی نوزاد با استفاده از حجامت

یکی از روش‌های درمان زردی نوزاد، استفاده از حجامت است که لازم است در شرایط کاملا بهداشتی انجام شود. برش‌های حجامت در پشت لاله‌ی گوش نوزاد ایجاد می‌شود اما بهتر است قبل از استفاده و انجام این روش، با پزشک متخصص مشورت کنید.

تغذیه ی مادر برای درمان زردی نوزاد

مادرانی که به نوزاد خود شیر می‌دهند، باید نکات مهمی را در تغذیه ی خود رعایت کنند. زیرا همانطور که می‌دانیم عناصر غذایی موجود در غذای مادران، از طریق شیر به نوزادشان منتقل می‌شود؛ بنابراین باید در نظر داشت که برخی از مواد غذایی مضر، موجب تشدید زردی نوزاد خواهد شد.

 

پیشنهاد می‌کنم این مطلب را مطالعه کنید: مواد غذایی مفید برای درمان زردی نوزاد 

 

افزایش وعده‌های شیردهی

نوزادان تازه متولد شده در چند روز اول تولد خود باید روزانه 8 تا 12 باز از شیر مادر تغذیه کنند. اگر تعداد دفعات شیردهی کاهش یابد، میزان بیلی روبین خون افزایش یافته و زردی نوزاد تشدید می‌شود. تغذیه‌ی مناسب موجب دفع راحت بیلی روبین از طریق ادرار و مدفوع نوزاد خواهد شد.

استفاده از عرقیات گیاهی

اگرچه معمولا امروزه از این روش در بین عموم مردم استفاده نمی‌شود اما نمی‌توان تاثیر گیاهان داروی و طب سنتی را در درمان این بیماری انکار کرد. مادران شیرده که نوزادشان زردی دارد بهتر است روزانه چند مرتبه عرق کاسنی، عرق شاه تره، عرق بید، جوشانده‌‎ی شیرخشت یا ترنجبین بخورند.

استفاده از مواد غذایی با طبع سرد

مادران شیرده باید مصرف میوه‌ها و مواد غذایی با طبع سرد را افزایش دهند. خوراکی هایی مانند هندوانه، خرفه، سوپ جو، آش، خیار، آب زرشک طبیعی، آب انار طبع سرد دارند.

 

پیشنهاد می‌کنم این مطلب را مطالعه کنید: 10 تا از میوه‌های مفید برای زردی نوزاد

 

مصرف مواد غذایی با طبع گرم، ادویه های تند و فلفل موجب آسیب به کبد و تغییر طعم شیر مادر می‌شوند. همچنین غذاهای دیرهضم مانند کله پاچه نیز توصیه نمی‌شود.

عوارض عدم درمان زردی نوزاد

در صورت تداوم علائم زردی در نوزاد ممکن است عوارض خطرناک و غیر قابل جبران مانند کاهش شنوایی، فلج مغزی، کند ذهنی، اختلال در تعادل حرکتی، ناهنجاری‌های اندام و نیز بیش فعالی رخ دهد.

انسفالوپاتی حاد ناشی از بیلی روبین

بیلی روبین برای سلول‌های مغز سمی است. اگر نوزادی درجات بالای زردی را داشته باشد، خطر عبور بیلی روبین در مغز او وجود دارد که به آن انسفالوپاتی حاد ناشی از بیلی روبین می‌گویند. درمان به موقع این بیماری می‌تواند از صدمات قابل توجه آن جلوگیری کند.

علائم انسفالوپاتی حاد ناشی از بیلی روبین در نوزاد مبتلا به زردی عبارتند از:

• تب
• بی حالی
• مشکل در بیدار شدن
• گریه با صدای بلند
• قوس شدن گردن و بدن به عقب
• تغذیه‌ی ضعیف

کرنیکتروس

در صورتی که انسفالوپاتی حاد ناشی از بی روبین باعث ایجاد آسیب دائمی به مغز شود؛ به آن سندرم کرنیکتروس می‌گویند. این سندرم ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• نگاه دائمی رو به بالا
• از دست دادن شنوایی
• رشد نادرست مینای دندان
• حرکات غیر ارادی و کنترل نشده (فلج مغزی آتتوئید)

جمع بندی

نکته‌ی مهم در درمان زردی نوزاد توجه به علائم و تشخیص به موقع این بیماری در روزهای اولیه‌ی تولد است. با توجه به تعدد روش‌های درمان زردی نوزاد، بهتر است قبل از هر اقدامی با پزشک متخصص مشورت کرده و معاینات لازم صورت گیرد. بروز این وضعیت در اغلب موارد بی‌خطر است و با مراقبت‌های پزشکی ساده اما آگاهانه، حتی در منزل رو به بهبودی می‌رود.